اوقتی صحبت از مدیریت سرور به میان می‌آید، بسیاری از کاربران تصور می‌کنند که همه چیز باید از طریق دستورات پیچیده در خط فرمان انجام شود. اما اگر بتوانید یک سرور قدرتمند را در محیطی مشابه ویندوز دسکتاپ مدیریت کنید چطور؟ این دقیقا همان چیزی است که Windows Server Desktop Experience ارائه می‌دهد.
این نسخه از ویندوز سرور برخلاف نسخه‌های بدون رابط گرافیکی، به شما امکان می‌دهد که از محیطی آشنا و گرافیکی برای مدیریت شبکه، سرویس‌ها و نرم‌افزارهای مورد نیاز خود استفاده کنید. اما چرا باید این نسخه را برگزینید؟ چه تفاوت‌هایی با نسخه Server Core دارد و در چه شرایطی بهترین گزینه است؟ در ادامه، همه چیز را درباره کاربردها و نکات کلیدی این نسخه بررسی می‌کنیم تا بهترین انتخاب را برای نیازهای خود داشته باشید.
معرفی ویندوز سرور Desktop Experience
ویندوز سرور Desktop Experience یکی از نسخه‌های ویندوز سرور است که همراه با رابط کاربری گرافیکی (GUI) مشابه ویندوزهای معمولی ارائه می‌شود. این نسخه برای کاربرانی مناسب است که مدیریت سرور را از طریق محیط گرافیکی ترجیح می‌دهند و نمی‌خواهند تمامی تنظیمات را از طریق خط فرمان (CMD) یا PowerShell انجام دهند.
در این نسخه، قابلیت‌هایی مانند File Explorer، منوی استارت و تنظیمات ویندوز وجود دارد که کار با سرور را برای افرادی که به محیط ویندوز عادت دارند، ساده‌تر می‌کند.
این نسخه ویندوز هیچ‌گونه رابط گرافیکی ندارد و تمامی دستورات باید از طریق ترمینال اجرا شوند. این نسخه سبک‌تر، ایمن‌تر و مناسب برای سرورهایی است که به حداکثر کارایی و امنیت نیاز دارند. هنگام نصب ویندوز سرور، کاربران با گزینه‌هایی مواجه می‌شوند که ممکن است در انتخاب نسخه مناسب سردرگم شوند.
پس چند نکته مهم وجود دارد که باید هنگام تصمیم‌گیری درباره انتخاب Desktop Experience و سایر ویندوزها به آن‌ها توجه کرد. در ادامه این نکات آمده‌اند.
کاربردهای ویندوز سرور Desktop Experience
ویندوز سرور Desktop Experience به دلیل داشتن رابط گرافیکی مشابه ویندوز معمولی، در بسیاری از سازمان‌ها و سناریوهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نسخه برای کاربرانی مناسب است که ترجیح می‌دهند از محیط گرافیکی برای مدیریت و پیکربندی سرور استفاده کنند، به‌جای اینکه تمام عملیات را از طریق خط فرمان و PowerShell انجام دهند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین کاربردهای این نسخه را بررسی می‌کنیم:
1. مدیریت آسان‌تر سرور
یکی از اصلی‌ترین کاربردهای Windows Server Desktop Experience، مدیریت راحت‌تر سرور به کمک محیط گرافیکی (GUI) است. در این نسخه، کاربران می‌توانند از ابزارهایی مانند File Explorer، Control Panel و Task Manager برای تنظیمات و پیکربندی‌های سرور استفاده کنند.
در محیط‌های سازمانی که مدیران شبکه و سرور به محیط گرافیکی عادت دارند و نمی‌خواهند برای هر عملیات از دستورات CMD یا PowerShell استفاده کنند، این نسخه بهبود بهره‌وری را به همراه دارد. به‌عنوان مثال، تنظیمات مربوط به مدیریت کاربران، اشتراک‌گذاری فایل‌ها، تنظیمات شبکه و کنترل سرویس‌ها در این نسخه به راحتی قابل انجام است.
2. اجرای نرم‌افزارهای گرافیکی و مدیریتی
برخی از نرم‌افزارهای سازمانی و مدیریتی نیاز به رابط گرافیکی دارند و در نسخه Server Core که فاقد محیط گرافیکی است، قابل اجرا نیستند. در این شرایط، استفاده از Desktop Experience ضروری است.
برای مثال، نرم‌افزارهای زیر به محیط گرافیکی نیاز دارند و اجرای آن‌ها در Windows Server Core امکان‌پذیر نیست:
- ابزارهای مانیتورینگ و کنترل شبکه مانند PRTG Network Monitor و Wireshark
- نرم‌افزارهای مدیریت پایگاه داده مانند SQL Server Management Studio (SSMS)
- برخی از پنل‌های مدیریت سرور که از رابط کاربری گرافیکی استفاده می‌کنند.
این موضوع باعث می‌شود که در بسیاری از موارد، مدیران IT نسخه Desktop Experience را برای راحتی کار با این ابزارها انتخاب کنند.
3. استفاده به عنوان سرور فایل (File Server) و پرینت سرور (Print Server)
یکی دیگر از کاربردهای مهم این نسخه، مدیریت فایل‌ها و اشتراک‌گذاری منابع در شبکه است. در محیط‌های سازمانی، معمولا از Windows Server به‌عنوان سرور فایل استفاده می‌شود تا کاربران بتوانند به مستندات و فایل‌های اشتراکی دسترسی داشته باشند.
در این سناریو، Desktop Experience کار را برای مدیران بسیار ساده‌تر می‌کند، زیرا می‌توانند از File Explorer برای مدیریت پوشه‌ها، تنظیم دسترسی کاربران و ایجاد اشتراک‌های شبکه استفاده کنند، بدون اینکه نیاز به اجرای دستورات پیچیده در PowerShell باشد.
علاوه‌بر این، مدیریت پرینترهای شبکه در این نسخه بسیار آسان‌تر است. بسیاری از سازمان‌ها از Windows Server به‌عنوان Print Server استفاده می‌کنند، جایی که مدیران می‌توانند چاپگرهای مختلف را به اشتراک بگذارند، مجوزهای چاپ را تنظیم کنند و مشکلات چاپ را برطرف نمایند. در نسخه Server Core، انجام این کارها بسیار پیچیده‌تر خواهد بود.
4. استفاده در محیط‌های RDS (Remote Desktop) Services و دسکتاپ مجازی
در بسیاری از سازمان‌ها، کاربران نیاز دارند که از طریق Remote Desktop به یک محیط کاری شبیه ویندوز دسکتاپ متصل شوند. در این موارد، Windows Server Desktop Experience بهترین انتخاب است، زیرا رابط گرافیکی مشابه ویندوز ۱۰ یا ۱۱ را برای کاربران فراهم می‌کند.
محیط‌هایی که در آنه از Remote Desktop Services (RDS) استفاده می‌شود، کاربران می‌توانند به یک سرور مرکزی متصل شوند و از نرم‌افزارهای نصب‌شده روی آن استفاده کنند. این روش به‌ویژه برای شرکت‌هایی که نیاز به ارائه دسکتاپ مجازی به کارکنان دارند، بسیار مفید است.
5. تست و توسعه نرم‌افزارها
برخی از توسعه‌دهندگان از Windows Server Desktop Experience برای آزمایش و توسعه نرم‌افزارها در محیط سرور استفاده می‌کنند.
در بسیاری از موارد، برنامه‌نویسان نیاز دارند که نرم‌افزار خود را روی محیطی مشابه یک سرور واقعی اجرا کنند تا عملکرد آن را در شرایط واقعی تست کنند. نسخه Server Core برای این کار مناسب نیست، زیرا فاقد محیط گرافیکی است و برخی از ابزارهای توسعه، مانند Visual Studio یا SQL Server Management Studio روی آن قابل اجرا نیستند.
بنابراین، بسیاری از توسعه‌دهندگان ترجیح می‌دهند که از Desktop Experience استفاده کنند تا بتوانند نرم‌افزارهای خود را در یک محیط سروری، اما با امکانات گرافیکی کامل آزمایش کنند.
6. مدیریت آسان‌تر شبکه و پیکربندی سرویس‌ها
در بسیاری از سازمان‌ها، مدیریت شبکه و سرویس‌های سرور از طریق ابزارهای گرافیکی انجام می‌شود. در نسخه Desktop Experience، مدیران شبکه می‌توانند از ابزارهایی مانند Server Manager، Active Directory Users and Computers، Group Policy Management و Event Viewer برای مدیریت سرور و شبکه استفاده کنند.
درحالی که تمام این کارها از طریق PowerShell در نسخه Server Core نیز امکان‌پذیر است، اما انجام آن‌ها در محیط گرافیکی بسیار راحت‌تر و سریع‌تر خواهد بود.
7. استفاده در سازمان‌هایی که تجربه کار با سرورهای بدون رابط گرافیکی را ندارند
بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، نیروی متخصص برای مدیریت سرور از طریق خط فرمان ندارند. در چنین محیط‌هایی، استفاده از Windows Server Core ممکن است چالش‌برانگیز و دشوار باشد.
در این شرایط، Windows Server Desktop Experience گزینه‌ای ایده‌آل است، زیرا به مدیران IT اجازه می‌دهد که با همان محیطی که در ویندوزهای معمولی (مانند ویندوز ۱۰ و ۱۱) به آن عادت دارند، سرور را مدیریت کنند.
ویندوز سرور Desktop Experience به دلیل داشتن رابط گرافیکی مشابه ویندوز دسکتاپ، در سناریوهای متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نسخه برای مدیریت آسان‌تر سرور، اجرای نرم‌افزارهای گرافیکی، سرورهای فایل و پرینت، محیط‌های RDS، تست و توسعه نرم‌افزارها، مدیریت شبکه و سازمان‌هایی که تجربه کار با سرورهای بدون رابط گرافیکی را ندارند، بسیار مناسب است.
نکات مهم هنگام انتخاب نسخه مناسب
در هنگام نصب ویندوز سرور، چند عامل تعیین‌کننده هستند که باید به آن‌ها توجه کنید:
1. سال انتشار ویندوز سرور
هر نسخه از ویندوز سرور دارای یک سال انتشار مشخص بوده که نشان‌دهنده نسخه‌ای است که مایکروسافت ارائه کرده. معمولا نسخه‌هایی مانند Windows Server 2016، Windows Server 2019 و Windows Server 2022 در دسترس کاربران قرار دارند. نکته مهم این است که لایسنس هر نسخه فقط برای همان سال معتبر بوده و نمی‌توان از آن برای فعال‌سازی نسخه‌های قدیمی‌تر یا جدیدتر استفاده کرد.
به‌عنوان مثال، اگر لایسنس ویندوز سرور ۲۰۱۹ را تهیه کرده باشید، نمی‌توانید آن را روی نسخه ۲۰۲۲ یا ۲۰۱۶ نصب و فعال کنید. بنابراین قبل از انتخاب نسخه موردنظر، حتما بررسی کنید که لایسنس شما با کدام نسخه سازگار است.
2. ادیشن‌های مختلف ویندوز سرور
ویندوز سرور در ادیشن‌های مختلفی عرضه می‌شود که هرکدام دارای امکانات و ویژگی‌های متفاوتی هستند. سه نسخه رایج شامل موارد زیر است:
- Essential: برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط با محدودیت‌هایی در تعداد کاربران و قابلیت‌های مدیریتی، مناسب است.
- Standard: نسخه‌ای با امکانات گسترده‌تر که برای اکثر شرکت‌ها و سازمان‌های متوسط مناسب است.
- Datacenter: پیشرفته‌ترین نسخه که برای سازمان‌های بزرگ و محیط‌های ابری (Cloud) طراحی شده و ویژگی‌های بیشتری مانند مجازی‌سازی نامحدود ارائه می‌دهد.
هنگام نصب ویندوز سرور، باید نسخه‌ای را انتخاب کنید که با لایسنس شما مطابقت داشته باشد. برای مثال، اگر لایسنس Windows Server 2019 Datacenter را دارید، حتما باید همان نسخه را نصب کنید، زیرا این لایسنس روی نسخه‌های Standard یا Essential قابل استفاده نخواهد بود.
3. انتخاب بین Desktop Experience و Server Core
پس از انتخاب نسخه و ادیشن مناسب ویندوز سرور، گزینه‌ای دیگر نیز وجود دارد که باید به آن توجه کنید: آیا می‌خواهید نسخه‌ای با رابط گرافیکی داشته باشید یا نسخه‌ای سبک‌تر و بدون محیط گرافیکی می‌خواهید؟
Windows Server Desktop Experience یک نسخه دارای رابط گرافیکی کامل است که به کاربر امکان می‌دهد از ابزارهایی مانند File Explorer، منوی استارت و Control Panel برای مدیریت سرور استفاده کند. این نسخه برای افرادی مناسب است که به محیط ویندوز عادت دارند و نمی‌خواهند از طریق خط فرمان کار کنند.
درمقابل، Windows Server Core هیچ رابط گرافیکی ندارد و تمامی کارها باید از طریق CMD یا PowerShell انجام شود. این نسخه سبک‌تر است، منابع کمتری مصرف می‌کند و از نظر امنیتی نسبت به Desktop Experience مقاوم‌تر است. انتخاب بین این دو نسخه به نیازهای سازمان و سطح آشنایی مدیر سرور با دستورات خط فرمان بستگی دارد.
لایسنس مناسب برای ویندوز سرور Desktop Experience
یکی از سوالات متداول کاربران این است که آیا برای فعال‌سازی ویندوز سرور Desktop Experience به لایسنس خاصی نیاز است یا خیر؟ به عبارت دیگر، آیا کد فعال‌سازی نسخه Desktop Experience با نسخه Server Core تفاوت دارد؟
خبر خوب این است که نیازی به تهیه لایسنس جداگانه ندارید. شما می‌توانید با همان لایسنس استاندارد ویندوز سرور که از منابع معتبر تهیه کرده‌اید، نسخه Desktop Experience را بدون هیچ‌گونه محدودیت فعال کنید. این موضوع برای تمامی ورژن‌ها و ادیشن‌های مختلف ویندوز سرور صدق می‌کند، بنابراین کاربران می‌توانند بدون نگرانی، نسخه موردنظر خود را انتخاب و فعال‌سازی کنند.
نتیجه گیری: تجربه‌ای راحت و قدرتمند از مدیریت سرور
درنهایت، Windows Server Desktop Experience به مدیران سیستم امکان می‌دهد تا با استفاده از یک رابط گرافیکی مشابه ویندوز دسکتاپ، فرآیند مدیریت سرور را به شکلی ساده‌تر و کاربرپسندتر انجام دهند. این نسخه برای کسانی که با محیط خط فرمان راحت نیستند و نیاز به تعامل بصری دارند، انتخابی ایده‌آل است. با این حال برای افرادی که کارایی و بهره‌وری بیشتر را مدنظر دارند، نسخه Server Core نیز گزینه‌ای قابل توجه است.
درنهایت، انتخاب بین این دو نسخه به نیاز خاص شما، نوع فعالیت‌های اجرایی و سطح راحتی با ابزارهای گرافیکی بستگی دارد. اگر می‌خواهید بیشتر درباره ویندوز سرور و انواع آن بدانید یا برای خرید لایسنس معتبر می‌توانید از خدمات سایت شایگان بهره‌مند شوید و از مشاوره و خدمات حرفه‌ای این مجموعه استفاده کنید.