حمله سایبری چیست ؟ انواع حملات سایبری و راه‌های مقابله

حملات سایبری در اشکال مختلفی رخ می‌دهند و ممکن است منجر به سرقت اطلاعات، اختلال در خدمات آنلاین و آسیب‌پذیری‌های شبکه شوند. حمله سایبری چیست؟ حمله‌ای است که مهاجمان با استفاده از روش‌های پیشرفته به سیستم‌های رایانه‌ای، شبکه‌ها، پایگاه‌های داده و حتی دستگاه‌های متصل به اینترنت نفوذ می‌کنند تا اطلاعات را سرقت کرده یا سیستم‌ها را مختل کنند.

این حملات ممکن است برای مقاصد مالی، جاسوسی، تخریب اطلاعات یا حتی خرابکاری انجام شوند. در این مقاله، انواع حملات سایبری، روش‌های شناسایی آن‌ها و راه‌های مقابله با این تهدیدات امنیتی را بررسی خواهیم کرد.

انواع حملات سایبری

حملات سایبری در انواع مختلفی انجام می‌شوند که هرکدام روش‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی رایج‌ترین حملات سایبری و نحوه عملکرد آن‌ها می‌پردازیم.

1.     حملات DDoS (Distributed Denial of Service)

حملات DDoS از جمله رایج‌ترین و پرخطرترین تهدیدات سایبری محسوب می‌شوند که هدف آن‌ها ایجاد اختلال در عملکرد یک وب‌سایت، سرور یا شبکه است. در این نوع حمله، مهاجمان از تعداد زیادی دستگاه آلوده که در قالب یک بات‌نت سازمان‌دهی شده‌اند، استفاده می‌کنند تا حجم زیادی از درخواست‌های جعلی را به سمت سرور هدف ارسال کنند. افزایش ناگهانی حجم ترافیک باعث می‌شود که سرور دچار کندی شده یا به طور کامل از دسترس خارج شود. بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ که به خدمات آنلاین وابسته هستند، هدف این حملات قرار می‌گیرند.
راه‌های مقابله:  استفاده از فایروال‌های پیشرفته، خدمات امنیت ابری، سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS/IPS) و تحلیل ترافیک شبکه می‌تواند به شناسایی و متوقف کردن درخواست‌های مخرب کمک کند. همچنین، محدود کردن پهنای باند برای کاربران غیرمجاز و بهره‌گیری از ابزارهای تشخیص بات‌نت‌ها یکی دیگر از راهکارهای پیشگیری از این نوع حملات است.

2.     حمله MITM (Man-in-the-Middle)

حمله MITM زمانی رخ می‌دهد که مهاجم به‌صورت مخفیانه بین دو طرف ارتباط قرار می‌گیرد و اطلاعاتی را که بین آن‌ها در حال ردوبدل شدن است، رهگیری، تغییر یا سرقت می‌کند. این نوع حمله معمولاً در شبکه‌های Wi-Fi عمومی، پیام‌رسان‌ها، بانکداری آنلاین و ایمیل‌ها اتفاق می‌افتد. مهاجمان از روش‌هایی مانند جعل گواهی SSL، تغییر مسیر DNS و شنود داده‌ها برای سرقت اطلاعات استفاده می‌کنند.
راه‌های مقابله:  برای جلوگیری از حملات MITM، کاربران باید همیشه از وب‌سایت‌های امن (HTTPS)، VPN‌های معتبر و رمزگذاری سرتاسری (End-to-End Encryption) استفاده کنند. علاوه بر این، اجتناب از ورود اطلاعات حساس در شبکه‌های عمومی و استفاده از احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) به میزان زیادی امنیت کاربران را افزایش می‌دهد.

3.     حملات فیشینگ (Phishing)

فیشینگ یکی از خطرناک‌ترین روش‌های حملات مهندسی اجتماعی است که مهاجمان از آن برای فریب کاربران و سرقت اطلاعات حساس مانند رمزهای عبور، اطلاعات بانکی و داده‌های شخصی استفاده می‌کنند. این حمله معمولاً از طریق ایمیل‌های جعلی، پیامک‌های فریبنده و وب‌سایت‌های تقلبی انجام می‌شود که ظاهری مشابه با صفحات رسمی دارند. اسپیر فیشینگ (Spear Phishing) نیز نوع پیشرفته‌تری از این حمله است که افراد خاصی را هدف قرار می‌دهد.
راه‌های مقابله:  کاربران باید از کلیک بر روی لینک‌های مشکوک خودداری کنند، ایمیل‌های ناشناس را بررسی کرده و از نرم‌افزارهای امنیتی برای شناسایی سایت‌های فیشینگ استفاده کنند. همچنین، استفاده از احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) می‌تواند مانع از دسترسی غیرمجاز به حساب‌های کاربری شود.

4.     حملات بدافزار (Malware Attacks)

بدافزارها شامل ویروس‌ها، کرم‌ها، تروجان‌ها و باج‌افزارها هستند که با هدف سرقت اطلاعات، تخریب سیستم و کنترل از راه دور طراحی می‌شوند. این بدافزارها معمولاً از طریق دانلود نرم‌افزارهای آلوده، پیوست‌های ایمیل مشکوک، تبلیغات جعلی و سایت‌های ناامن به سیستم قربانی نفوذ می‌کنند. برخی از آن‌ها مانند باج‌افزارها (Ransomware)، اطلاعات کاربر را رمزگذاری کرده و در ازای بازگردانی آن‌ها درخواست پرداخت پول می‌کنند.
راه‌های مقابله:  نصب آنتی‌ویروس قوی، به‌روزرسانی منظم سیستم و استفاده از فایروال‌های قدرتمند برای مسدود کردن بدافزارها بسیار ضروری است. همچنین، کاربران باید از باز کردن لینک‌ها و فایل‌های ناشناخته خودداری کرده و از نسخه‌های پشتیبان برای اطلاعات حساس خود استفاده کنند.

5.     حملات به رمزهای عبور (Password Attacks)

در این نوع حمله، مهاجم تلاش می‌کند تا رمزهای عبور کاربران را حدس زده و به حساب‌های آن‌ها نفوذ کند. این حملات معمولاً از طریق حمله Brute Force (امتحان هزاران ترکیب رمز)، حملات دیکشنری و فیشینگ انجام می‌شود.
راه‌های مقابله:  استفاده از رمزهای عبور پیچیده و طولانی، احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA)، عدم استفاده از رمزهای یکسان در چندین سایت و تغییر دوره‌ای رمز عبور از روش‌های جلوگیری از این حملات هستند.

6.     حمله SQL Injection

حمله SQL Injection زمانی اتفاق می‌افتد که مهاجم با وارد کردن کدهای مخرب SQL به پایگاه داده وب‌سایت‌ها، اطلاعات حساس مانند نام کاربری، رمزهای عبور و اطلاعات مالی را استخراج می‌کند. این حمله معمولاً در وب‌سایت‌هایی که ورودی کاربران به درستی اعتبارسنجی نشده است رخ می‌دهد.
راه‌های مقابله:  استفاده از کوئری‌های پارامتری (Parameterized Queries)، محدود کردن دسترسی کاربران به پایگاه داده و بهره‌گیری از فایروال‌های تحت وب (WAF) برای جلوگیری از این نوع حمله بسیار مؤثر است.

7.     حمله Drive-by Download

در این نوع حمله، هکرها کدهای مخربی را درون وب‌سایت‌های آلوده قرار می‌دهند تا به‌صورت خودکار و بدون نیاز به کلیک کاربر اجرا شود. این بدافزارها از آسیب‌پذیری‌های امنیتی مرورگر و افزونه‌های قدیمی استفاده می‌کنند.
راه‌های مقابله:  کاربران باید همیشه مرورگرها و افزونه‌های خود را به‌روز نگه دارند، از بازدید از سایت‌های ناشناخته پرهیز کنند و از افزونه‌های امنیتی مرورگر برای شناسایی وب‌سایت‌های آلوده استفاده کنند.

8.     حمله DNS Spoofing

در این حمله، مهاجم با تغییر تنظیمات DNS کاربران را به وب‌سایت‌های جعلی و مخرب هدایت می‌کند. این تکنیک به هکر اجازه می‌دهد تا اطلاعات کاربران را سرقت کند، بدون اینکه قربانی متوجه شود.
راه‌های مقابله: کاربران باید از DNS‌های امن و رمزنگاری‌شده، بررسی گواهی‌های SSL سایت‌ها و فعال‌سازی فایروال برای محافظت از اطلاعات خود استفاده کنند.

حمله سایبری چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

حملات سایبری می‌توانند هر زمان رخ دهند، اما معمولاً در شرایط زیر احتمال وقوع آن‌ها بیشتر است:

• کمبود امنیت شبکه:  استفاده نکردن از نرم‌افزارهای به‌روز و محافظتی.
• عدم آگاهی کاربران:  کلیک بر روی لینک‌های مخرب یا وارد کردن اطلاعات در سایت‌های غیرمعتبر.
• استفاده از رمزهای عبور ضعیف:  که هکرها به‌راحتی بتوانند آن‌ها را حدس بزنند.
• عدم نظارت سازمان‌ها:  روی امنیت اطلاعات کارکنان و دستگاه‌های متصل به شبکه.

هدف از حملات سایبری چیست؟

مهاجمان سایبری بسته به هدف خود، ممکن است حملات مختلفی را انجام دهند. برخی از مهم‌ترین اهداف شامل موارد زیر هستند:

سرقت اطلاعات

حمله سایبری چیست؟ سرقت اطلاعات یکی از رایج‌ترین اهداف حملات سایبری است که در آن مهاجمان سایبری تلاش می‌کنند تا داده‌های حساس کاربران و سازمان‌ها را به دست آورند. این اطلاعات می‌تواند شامل اطلاعات مالی، رمزهای عبور، اطلاعات کارت‌های بانکی، اطلاعات شخصی، سوابق پزشکی و داده‌های تجاری باشد. هکرها معمولاً از روش‌هایی مانند فیشینگ، بدافزارها، کی‌لاگرها و حملات مهندسی اجتماعی برای سرقت اطلاعات استفاده می‌کنند. پس از دستیابی به داده‌های حساس، مهاجمان ممکن است آن‌ها را در دارک وب به فروش برسانند، از آن‌ها برای سرقت هویت یا سوءاستفاده مالی استفاده کنند، یا حتی از طریق باج‌گیری از قربانیان اخاذی کنند.
راه‌های مقابله:  استفاده از رمزهای عبور قوی، احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA)، رمزگذاری داده‌ها، نرم‌افزارهای ضد بدافزار و جلوگیری از ورود به سایت‌های نامعتبر می‌تواند از سرقت اطلاعات جلوگیری کند.

خرابکاری و ایجاد اختلال

برخی از حملات سایبری با هدف مختل کردن عملکرد سیستم‌های کامپیوتری، سرورها، شبکه‌های اینترنتی و خدمات آنلاین انجام می‌شوند. این نوع حملات می‌توانند عملکرد کسب‌وکارها را دچار مشکل کنند و موجب از بین رفتن داده‌های مهم شوند. حملات DDoS (حمله منع سرویس توزیع‌شده) یکی از روش‌های رایج خرابکاری است که در آن مهاجمان با ارسال حجم عظیمی از درخواست‌های جعلی، سرورها را از کار انداخته و دسترسی کاربران قانونی را مسدود می‌کنند.
برخی حملات نیز با هدف تخریب فایل‌های حساس، تغییر اطلاعات و حذف داده‌های مهم از سرورها و پایگاه‌های داده صورت می‌گیرند. این نوع حملات علاوه بر خسارات مالی، می‌توانند اعتماد کاربران را نسبت به یک شرکت یا سازمان از بین ببرند.
راه‌های مقابله:  استفاده از فایروال، سرویس‌های امنیتی ابری، تست نفوذ، نظارت مداوم بر سیستم‌ها و پشتیبان‌گیری از اطلاعات از جمله روش‌های کاهش خسارت ناشی از این حملات است.

باج‌گیری (Ransomware)

حملات باج‌افزاری (Ransomware) یکی از خطرناک‌ترین انواع حملات سایبری است که در آن هکرها داده‌های قربانی را رمزگذاری می‌کنند و در ازای بازگردانی آن‌ها، درخواست پول (باج) می‌کنند. این نوع حمله می‌تواند سیستم‌های شخصی، سرورهای سازمانی و حتی زیرساخت‌های حیاتی کشورها را هدف قرار دهد. باج‌افزارها معمولاً از طریق ایمیل‌های فیشینگ، لینک‌های آلوده و دانلودهای ناامن وارد سیستم می‌شوند.
در برخی موارد، حتی پس از پرداخت باج، اطلاعات بازگردانده نمی‌شوند و مهاجمان از آن برای اخاذی مجدد استفاده می‌کنند. این حملات شرکت‌های بزرگ، بیمارستان‌ها، بانک‌ها و حتی مراکز دولتی را درگیر کرده‌اند و خسارات مالی و امنیتی بزرگی به بار آورده‌اند.
راه‌های مقابله:  پشتیبان‌گیری منظم از داده‌ها، عدم کلیک روی لینک‌های مشکوک، استفاده از آنتی‌ویروس‌های قوی و جلوگیری از اجرای فایل‌های ناشناخته از مهم‌ترین روش‌های مقابله با باج‌افزارها هستند.

جاسوسی سایبری

جاسوسی سایبری یکی از پیشرفته‌ترین و پیچیده‌ترین تهدیدات امنیتی است که معمولاً توسط دولت‌ها، گروه‌های هکری حرفه‌ای و سازمان‌های مخفی انجام می‌شود. در این نوع حمله، مهاجمان تلاش می‌کنند تا اطلاعات محرمانه سازمان‌ها، نهادهای دولتی، ارتش و شرکت‌های فناوری را به دست آورند. این اطلاعات می‌تواند شامل اسناد محرمانه، تحقیقات علمی، فناوری‌های حساس و داده‌های استراتژیک باشد.
هکرها معمولاً از روش‌هایی مانند بدافزارهای مخفی، شنود ارتباطات، حملات مهندسی اجتماعی و نفوذ به زیرساخت‌های امنیتی برای جاسوسی استفاده می‌کنند. برخی از این حملات به‌صورت طولانی‌مدت انجام شده و مهاجمان به‌طور مداوم اطلاعات هدف را رصد می‌کنند.
راه‌های مقابله:  رمزگذاری داده‌ها، استفاده از پروتکل‌های امنیتی پیشرفته، محدود کردن دسترسی کاربران، نظارت مستمر بر فعالیت‌های شبکه و تست نفوذ دوره‌ای از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از جاسوسی سایبری هستند.

چگونه حملات سایبری را شناسایی کنیم؟

برخی از نشانه‌هایی که می‌توانند حاکی از وقوع یک حمله سایبری باشند عبارت‌اند از:

• کند شدن غیرعادی سیستم
• افزایش مصرف CPU و RAM
• تغییرات ناگهانی در تنظیمات شبکه
• مشاهده نرم‌افزارهای ناشناخته در سیستم
• دریافت ایمیل‌ها و پیام‌های مشکوک با درخواست اطلاعات شخصی

اقدامات پیشگیرانه و امنیتی برای مقابله با حملات سایبری

برای کاهش خطر حملات سایبری، کاربران و سازمان‌ها باید اقدامات امنیتی زیر را در نظر بگیرند:

• استفاده از آنتی‌ویروس قدرتمند:  برای شناسایی و مسدود کردن بدافزارها.
• فعال‌سازی احراز هویت دو مرحله‌ای:  برای جلوگیری از سرقت اطلاعات.
• به‌روزرسانی نرم‌افزارها و سیستم‌عامل:  برای رفع آسیب‌پذیری‌های شبکه.
• عدم باز کردن ایمیل‌های مشکوک و لینک‌های ناشناخته:  برای جلوگیری از حملات فیشینگ.
• استفاده از فایروال و VPN:  برای افزایش امنیت اطلاعات و مدیریت بحران سایبری.
• آموزش کارکنان و کاربران:  درباره تهدیدات امنیتی و راه‌های مقابله با آن‌ها.

سوالات متداول

1. آیا حملات سایبری می‌توانند به شرکت‌ها و سازمان‌ها آسیب بزنند؟

بله، حملات سایبری می‌توانند باعث سرقت اطلاعات حساس، از بین رفتن داده‌ها و آسیب به زیرساخت‌های شبکه شرکت‌ها و سازمان‌ها شوند. این حملات می‌توانند هزینه‌های مالی و اعتباری زیادی برای شرکت‌ها ایجاد کنند.

2. چه تفاوتی بین حملات DoS و DDoS وجود دارد؟

حملات DoS (Denial of Service) شامل ارسال درخواست‌های مکرر از یک منبع واحد به سرور برای ایجاد اختلال است، درحالی‌که در حملات DDoS، چندین دستگاه آلوده از نقاط مختلف برای حمله به یک سرور استفاده می‌شوند.

3. چه کسانی می‌توانند هدف حملات سایبری قرار گیرند؟

همه کاربران، سازمان‌ها، شرکت‌ها، بانک‌ها، دولت‌ها و حتی سیستم‌های شخصی می‌توانند مورد حملات سایبری قرار گیرند. مجرمان سایبری اغلب به دنبال اهدافی با امنیت اطلاعات پایین هستند.