در محیط‌های کاری و سازمان‌ها، اشتراک‌گذاری فایل‌ها بین کاربران یک نیاز ضروری است. با این حال، محدود کردن دسترسی کاربران به فایل های شبکه یک اقدام امنیتی مهم محسوب می‌شود که از دسترسی غیرمجاز، سرقت اطلاعات و سوءاستفاده از داده‌ها جلوگیری می‌کند. بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها با ایجاد مجوزهای دسترسی و مدیریت دسترسی کاربران می‌توانند امنیت اطلاعات خود را بهبود بخشند.
در این مقاله، به بررسی دلایل اهمیت کنترل دسترسی به فایل‌های اشتراکی، روش‌های مدیریت دسترسی کاربران و ابزارهای لازم برای پیاده‌سازی آن خواهیم پرداخت. همچنین، مراحل محدود کردن دسترسی کاربران به فایل‌های شبکه در محیط ویندوز و استفاده از قابلیت‌های امنیتی مانند AppLocker را بررسی خواهیم کرد.
چرا محدود کردن دسترسی به فایل‌های شبکه ضروری است؟
اگر کاربران بدون کنترل دسترسی به فایل‌های اشتراکی دسترسی داشته باشند، احتمال نشت داده‌ها، سرقت اطلاعات و سوءاستفاده از منابع شبکه افزایش می‌یابد. محدودیت دسترسی به فایل‌ها نه‌تنها از دسترسی غیرمجاز جلوگیری می‌کند، بلکه باعث کاهش ریسک حذف یا تغییر ناخواسته داده‌ها می‌شود. در ادامه، به بررسی روش‌های مدیریت دسترسی، تقسیم‌بندی دسترسی کاربران و ابزارهای امنیتی مورد نیاز برای حفظ امنیت فایل‌های اشتراکی شبکه خواهیم پرداخت.
۱. جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس
یکی از دلایل اصلی محدود کردن دسترسی کاربران به فایل‌های شبکه، جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به داده‌های حساس سازمانی است. اگر کاربران بدون سطح دسترسی مشخص بتوانند به فایل‌های مهم دسترسی داشته باشند، امکان افشای اطلاعات محرمانه، سوءاستفاده از داده‌ها و حتی تغییر یا حذف فایل‌ها وجود دارد.
۲. حفظ امنیت شبکه و اطلاعات سازمان
امنیت شبکه به شدت به مدیریت صحیح مجوزهای دسترسی بستگی دارد. اگر هر کاربر بتواند بدون محدودیت به فایل‌ها دسترسی داشته باشد، خطر نفوذ هکرها و حملات سایبری افزایش می‌یابد. مدیریت دسترسی کاربران نقش مهمی در محافظت از داده‌های حیاتی دارد و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.
۳. افزایش کارایی و جلوگیری از سردرگمی کاربران
بدون تقسیم‌بندی دسترسی، همه کاربران به همه فایل‌ها دسترسی خواهند داشت که باعث بی‌نظمی و سردرگمی در مدیریت فایل‌ها می‌شود. محدودیت دسترسی به کاربران کمک می‌کند تا فقط به فایل‌های مرتبط با کار خود دسترسی داشته باشند، در نتیجه کارایی و بهره‌وری افزایش می‌یابد.
۴. کاهش خطر حذف یا تغییر ناخواسته فایل‌ها
در محیط‌های کاری، گاهی کاربران به‌صورت ناخواسته فایل‌هایی را حذف یا ویرایش می‌کنند که می‌تواند مشکلات جدی برای سازمان ایجاد کند. با محدود کردن دسترسی کاربران به فایل‌های شبکه، فقط کاربران مجاز قادر به تغییر داده‌های مهم خواهند بود.
روش‌های مدیریت و محدود کردن دسترسی کاربران به فایل های شبکه
برای تأمین امنیت شبکه و جلوگیری از دسترسی غیرمجاز، باید از روش‌های مختلفی برای مدیریت دسترسی به فایل‌ها استفاده کرد. اعمال مجوزهای دسترسی مناسب، ایجاد گروه‌های کاربری با سطح دسترسی مشخص، استفاده از کنترل دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC) و پیکربندی فایروال‌های امنیتی، از مهم‌ترین راهکارها در این زمینه هستند. با بهره‌گیری از این روش‌ها، می‌توان دسترسی به فایل‌های اشتراکی را به کاربران مجاز محدود کرد و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری نمود. در ادامه، جزئیات این روش‌ها و نحوه اجرای آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
۱. استفاده از مجوزهای دسترسی در ویندوز
سیستم‌عامل ویندوز دارای قابلیت مدیریت دسترسی کاربران به فایل‌های اشتراک‌گذاری شده است. می‌توان برای هر پوشه مجوزهای دسترسی خاص تنظیم کرد تا فقط کاربران مجاز به مشاهده، ویرایش یا حذف فایل‌ها باشند.
۲. اعمال قوانین دسترسی با استفاده از AppLocker
AppLocker یکی از ابزارهای قدرتمند در ویندوز سرور و ویندوز کلاینت است که به مدیران شبکه اجازه می‌دهد تا اجرای نرم‌افزارها و دسترسی کاربران به فایل‌ها را کنترل کنند. با استفاده از AppLocker می‌توان قوانینی تعریف کرد که دسترسی به فایل‌ها و برنامه‌های خاص را برای گروه‌های کاربران مختلف محدود کند.
۳. استفاده از Advanced Sharing Settings
در تنظیمات Advanced Sharing Settings می‌توان نحوه دسترسی به منابع شبکه را کنترل کرد. این بخش شامل گزینه‌هایی برای فعال یا غیرفعال کردن Password Protected Sharing، شبکه‌های عمومی و خصوصی و مجوزهای دسترسی به فایل‌ها است.
۴. مدیریت کاربران و گروه‌های کاربری در ویندوز
در سیستم‌های Workgroup و Domain، می‌توان کاربران را در گروه‌های مختلف طبقه‌بندی کرد و سطح دسترسی آن‌ها به فایل‌ها و پوشه‌های شبکه را مشخص نمود. برای مثال، مدیران سازمانی ممکن است به تمامی فایل‌های شرکت دسترسی داشته باشند، در حالی که سایر کارکنان فقط به فایل‌های مرتبط با کار خود دسترسی داشته باشند.
۵. استفاده از فایل سرور برای مدیریت پیشرفته‌تر دسترسی‌ها
در شبکه‌های بزرگ، استفاده از یک فایل سرور امکان ایجاد سیاست‌های امنیتی پیشرفته را فراهم می‌کند. این سرور به‌عنوان یک محل مرکزی برای ذخیره‌سازی و کنترل دسترسی به فایل‌ها استفاده می‌شود و امکان ردیابی فعالیت‌های کاربران را فراهم می‌کند.
مراحل محدود کردن دسترسی کاربران به فایل های شبکه در ویندوز
برای افزایش امنیت شبکه و جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس، باید مراحل مشخصی را برای محدود کردن دسترسی کاربران به فایل‌های شبکه در سیستم‌عامل ویندوز طی کرد. این فرآیند شامل ایجاد حساب‌های کاربری مجزا، اعمال مجوزهای دسترسی، استفاده از گروه‌های امنیتی و فعال‌سازی تنظیمات پیشرفته اشتراک‌گذاری است. با اجرای صحیح این مراحل، می‌توان دسترسی به فایل‌های اشتراکی را به کاربران مشخصی محدود کرده و از نشت اطلاعات جلوگیری کرد.
۱. ایجاد کاربر جدید برای دسترسی به فولدرهای اشتراکی
۱. کلیدهای Win + R را فشار دهید و در کادر Run عبارت lusrmgr.msc را تایپ کنید. ۲. در بخش Users، روی New User کلیک کنید. 3. نام کاربری (User Name) را وارد کنید. (حتما به زبان انگلیسی باشد.) 4. یک رمز عبور قوی برای کاربر تنظیم کنید و گزینه Create را بزنید.
۲. تنظیم مجوزهای دسترسی به فولدر اشتراکی
- روی فولدری که قصد اشتراک‌گذاری آن را دارید، راست کلیک کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید.
- به تب Sharing رفته و Advanced Sharing را انتخاب کنید.
- گزینه Share this folder را فعال کنید و روی Permissions کلیک کنید.
- نام کاربر یا گروه موردنظر را وارد کنید و مجوزهای دسترسی را تعیین کنید.
- در تب Security، روی Edit کلیک کنید و مجوزهای موردنظر را اعمال کنید.
۳. فعال کردن Password Protected Sharing
- از Control Panel وارد Network and Sharing Center شوید.
- روی Change advanced sharing settings کلیک کنید.
- در قسمت Password Protected Sharing، گزینه Turn on password protected sharing را فعال کنید.
۴. تنظیم قوانین امنیتی در AppLocker
- کلیدهای Win + R را فشار دهید و
services.mscرا تایپ کنید. - سرویس Application Identity را پیدا کنید، روی آن راست کلیک کرده و Start را انتخاب کنید.
- مجددا کلیدهای Win + R را بزنید و
gpedit.mscرا تایپ کنید. - در قسمت Computer Configuration → Windows Settings → Security Settings → Application Control Policies، گزینه AppLocker را باز کنید.
- روی Executable Rules راست کلیک کرده و Create New Rule را انتخاب کنید.
- گزینه Deny را انتخاب کنید و مسیر فایل موردنظر را تعیین کنید.
- تنظیمات را ذخیره کنید تا محدودیت دسترسی برای کاربران اعمال شود.
نتیجه‌گیری
محدود کردن دسترسی کاربران به فایل های شبکه یک اقدام مهم برای امنیت اطلاعات سازمانی است. با استفاده از روش‌هایی مانند مدیریت کاربران در ویندوز، اعمال سیاست‌های امنیتی در AppLocker و استفاده از فایل سرور، می‌توان کنترل دقیقی بر دسترسی به فایل‌ها اعمال کرد.
این اقدامات نه تنها امنیت شبکه را افزایش می‌دهند، بلکه از دسترسی غیرمجاز، حذف ناخواسته فایل‌ها و نشت اطلاعات جلوگیری می‌کنند. مدیران فناوری اطلاعات باید با استفاده از ابزارهای مدیریت دسترسی و سیاست‌های امنیتی قوی، از اطلاعات سازمان خود در برابر تهدیدات سایبری محافظت کنند.
با اجرای این راهکارها، می‌توانید سطح امنیتی فایل‌های شبکه خود را بهبود ببخشید و از دسترسی‌های غیرمجاز و خطرات امنیتی جلوگیری کنید.